ورم پاها یا لنگش در جوجه طوطی‌ها و سایر پرندگان خانگی
تورم پاها یا لنگش در جوجه طوطی‌ها و سایر پرندگان خانگی معمولاً نگران‌کننده‌تر از طیور مانند مرغ و خروس‌هاست.
زیرا پرندگان خانگی اغلب از مشکلات رشدی، اشتباهات پرورشی یا عفونت‌های خاص رنج می‌برند، در حالی که در گله‌های بزرگ طیور، بیشتر با بیماری‌های تغذیه‌ای جمعی روبرو هستیم.
این مشکلات در جوجه‌های طوطی (مانند عروس هلندی، کاکادو یا طوطی‌های کوچک) و سایر پرندگان خانگی مانند قناری، فنچ یا کبوترهای زینتی، می‌تواند ناشی از عوامل متنوعی باشد.
این موارد نیاز به تشخیص سریع توسط دامپزشک پرندگان دارد، زیرا جوجه‌ها بسیار حساس هستند و تأخیر در درمان ممکن است منجر به ناتوانی دائمی یا حتی مرگ شود.
علل شایع تورم پا یا لنگش در جوجه طوطی‌ها و سایر پرندگان خانگی
ضربه/آسیب مکانیکی
-افتادن از لانه: جوجه‌ها ممکن است از لانه یا جعبه پرورش سقوط کنند که این امر می‌تواند منجر به کبودی، شکستگی استخوان یا دررفتگی مفاصل شود.
این آسیب‌ها اغلب در جوجه‌هایی که به طور دستی تغذیه می شوند یا در لانه‌های نامناسب رخ می‌دهد.
– رفتار خشن والدین: در برخی موارد، والدین پرنده با جوجه‌ها رفتار خشن دارند، مانند نوک زدن یا هل دادن، که می‌تواند باعث تورم موضعی، درد شدید و داغ شدن اندام آسیب‌دیده شود.
– سر خوردن پاها به پهلو (Splay Leg یا Spraddle Leg): این مشکل روی سطوح صاف و لغزنده (مانند کاغذهای صیقلی یا پلاستیک) رخ می‌دهد و منجر به تغییر شکل مفاصل می‌شود.
اگر درمان نشود، پاها به طور غیرطبیعی باز می‌مانند و پرنده قادر به ایستادن یا پرواز نخواهد بود. این مسئله در جوجه‌های طوطی و فنچ‌ها شایع است.
دکتر حمید حاجی
تغذیه‌ای / متابولیک
– بیماری متابولیک استخوان (MBD): این بیماری به دلیل نسبت نامناسب کلسیم به فسفر یا کمبود ویتامین D3 (که برای جذب کلسیم ضروری است) ایجاد می‌شود.
علائم آن شامل نرمی استخوان‌ها، خمیدگی پاها، تورم اطراف مفاصل و شکستگی‌های پاتولوژیک (شکستگی‌های خودبه‌خودی) است.
– نرمی استخوان (Rickets): اغلب در جوجه‌های پرورش‌یافته با رژیم‌های غذایی نامتعادل (مانند رژیم تماماً دانه‌ای یا فرمول‌های خانگی بدون مکمل) تغذیه می‌شوند، دیده می‌شود.
این مشکل منجر به ضعف کلی اسکلت و تورم پاها می‌گردد.
– کمبود ویتامین B2 (Riboflavin): می‌تواند باعث فلج انگشتان، پیچ‌خوردگی پاها و ضعف کلی شود، به ویژه در پرندگان کوچک مانند قناری‌ها که رژیم غذایی‌شان محدود است.
عفونی / التهابی
– التهاب مفصل ناشی از عفونت باکتریایی: اغلب توسط باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس یا ای. کولی ایجاد می‌شود که از طریق زخم‌های کوچک، لانه آلوده یا تجهیزات تغذیه دستی منتقل می‌گردد. علائم شامل مفصل(های) متورم و گرم، درد شدید و عدم تمایل به تحمل وزن روی پا است.
– آرتریت ویروسی: در طوطی‌ها نادرتر است و بیشتر در طیور مانند مرغ دیده می‌شود، اما می‌تواند توسط رئوویروس‌ها ایجاد شود و منجر به التهاب و لنگش شود.
– آسپرژیلوز یا عفونت قارچی استخوان: کمتر شایع است، اما در جوجه‌های دارای نقص ایمنی (مانند آنهایی که در محیط‌های مرطوب و کثیف نگهداری می‌شوند) ممکن است رخ دهد و باعث تورم و عفونت عمیق شود.
لطفا جهت ویزیت آنلاین پرندگان توسط دکتر حمید حاجی از طریق واتساپ به شماره ۰۹۳۸۲۹۴۴۸۶۸ پیام بدهید. هزینه ویزیت ۱۹۰ هزارتومان است.
اختلالات مادرزادی / رشدی
– ناهنجاری‌های مفاصل یا استخوان‌ها: این مشکلات می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی، مشکلات در فرآیند تکثیر (مانند دمای نامناسب انکوباتور) یا آسیب‌های اولیه در تخم رخ دهد.
– دررفتگی تاندون : این وضعیت باعث تورم مفصل خرگوشی (حاک) یا وضعیت غیرطبیعی بدن می‌شود و اغلب در جوجه‌های طوطی‌های بزرگ‌تر مانند مکائو دیده می‌شود.
علل سیستمیک
– نقرس (رسوب اورات): بیشتر در پرندگان مسن‌تر رخ می‌دهد و باعث تورم مفاصل، لنگش و رسوب ماده سفید گچی در مفاصل می‌شود.
در جوجه‌ها کمتر شایع است، اما در موارد کمبود آب یا رژیم پروتئینی بالا ممکن است.
– نئوپلازی (تومورها): معمولاً در پرندگان بالغ دیده می‌شود و به ندرت در جوجه‌ها، اما می‌تواند باعث تورم و لنگش شود، اگر تومور روی استخوان یا مفاصل تأثیر بگذارد.
علائم هشداردهنده
– لنگ زدن، عدم توانایی در ایستادن یا پریدن، و تمایل به نشستن مداوم.
– تورم قابل مشاهده در پاها، مفاصل یا انگشتان (ممکن است قرمز، گرم یا پر از چرک باشد).
– تغییر شکل پاها (مانند خمیدگی یا باز شدن بیش از حد)، کاهش اشتها، بی‌حالی یا کرکی شدن پرها (نشانه درد یا بیماری).
– در موارد شدید، زخم‌های باز، ترشحات یا ناتوانی کامل در حرکت.
اگر چندین جوجه همزمان علائم نشان دهند، احتمالاً مشکل جمعی مانند تغذیه یا عفونت محیطی وجود دارد.
تورم پاها یا لنگش در طوطی‌ها
گزینه‌های درمانی
درمان بستگی به علت دارد و باید توسط دامپزشک پرندگان انجام شود.
خوددرمانی می‌تواند خطرناک باشد.
نکات پیشگیری
– محیط مناسب: از سطوح زبر و غیرلغزنده در لانه استفاده کنید، لانه را تمیز نگه دارید و از ازدحام جلوگیری کنید.
– تغذیه متعادل: والدین را با رژیم غنی تغذیه کنید و جوجه‌ها را با فرمول‌های تجاری استاندارد غذا دهید.
– بهداشت: تجهیزات را ضدعفونی کنید، پرندگان جدید را قرنطینه کنید و جوجه‌ها را به طور منظم وزن کنید تا مشکلات زود تشخیص داده شوند.
– بررسی ژنتیکی: از جفت‌گیری پرندگان سالم استفاده کنید تا مشکلات مادرزادی کاهش یابد.
دکتر حمید حاجی